Ιωάννινα, 15/10/2014
“Η κτηνοτροφία της Ηπείρου στη μετά ΔΩΔΩΝΗΣ εποχή”
Η πιθανολογούμενη αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της ΔΩΔΩΝΗΣ και η πώληση των μετοχών των Ενώσεων ήταν, κατά την άποψη μου, μια αναμενόμενη εξέλιξη μετά το τραγικό ξεπούλημα της βιομηχανίας.
Οι Ενώσεις εκ’ των πραγμάτων βρέθηκαν με την πλάτη στον τοίχο και οδηγήθηκαν στην πώληση των μετοχών που κατείχαν, γιατί μια αύξηση μετοχικού κεφαλαίου θα τις οδηγούσε στην έξοδο.
Διαχρονικά δεν στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων και έχουν τεράστιες ευθύνες, τόσο ως μικρομέτοχοι στα χρόνια του κρατικού χαρακτήρα της βιομηχανίας, όσο και στη φάση του ξεπουλήματος της.
Έτσι, η ιστορική επιχείρηση πέρασε εξ ολοκλήρου στα χέρια της Strategic Initiatives (S.I.), που σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας “ΤΟ ΒΗΜΑ” θα προχωρήσει σε μετεγκατάσταση της βιομηχανίας και σε αξιοποίηση των οικοπέδων της.
Είναι πολλές οι ευθύνες και όχι μόνο πολιτικές που οδήγησαν στο ξεπούλημα της ΔΩΔΩΝΗΣ.
Δεν θέλω όμως να σταθώ σ’ αυτό. Θέλω να σταθώ στα μεγάλα θύματα αυτής της ιστορίας που είναι οι Ηπειρώτες κτηνοτρόφοι. Οι 6.500 μικροί παραγωγοί – εισκομιστές γάλακτος της βιομηχανίας που παραμένουν απλήρωτοι για μήνες και αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης.
Γιατί οι καθυστερήσεις στις πληρωμές, μαζί με το υψηλό κόστος συντήρησης ζωικού κεφαλαίου, την υπέρ-φορολόγηση, τις δανειακές υποχρεώσεις, τη ρευστότητα και την καταστροφική κυβερνητική πολιτική, έχουν γίνει θηλιά στο λαιμό του κτηνοτροφικού κόσμου. Ήδη πολλοί κτηνοτρόφοι εγκαταλείπουν το επάγγελμα με ότι αυτό συνεπάγεται σε μια καθαρά κτηνοτροφική περιοχή, όπως είναι η Ήπειρος.
Από το 2011-2013 η αξία της ζωικής παραγωγής μειώθηκε κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες και της φυτικής κατά 9,5 μονάδες. Η ζώνη γάλακτος έχει διαταραχθεί και ελλοχεύουν σοβαροί κίνδυνοι για το ΠΟΠ της φέτας.
Από την πρώτη στιγμή που έγινε γνωστή η πρόθεση της ΑΤΕ να πουλήσει τις μετοχές της Δωδώνης ο ΣΥΡΙΖΑ στάθηκε στο πλευρό των κτηνοτρόφων, μίλησε για πολιτική λύση στο ζήτημα και κατέθεσε τη μόνη ρεαλιστική πρόταση εκείνη την εποχή που ήταν η πώληση των μετοχών, στην ονομαστική αξία, στον κτηνοτροφικό συνεταιρισμό των εισκομιστών γάλακτος της βιομηχανίας.
Έτσι Ενώσεις και κτηνοτρόφοι θα προχωρούσανε στη λειτουργία της επιχείρησης σε συνεταιριστική βάση.
Η πρόταση έγινε δεκτή από τους κτηνοτρόφους, αλλά τα σχέδια της εσωτερικής τρόικας (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ), των Ενώσεων και των τοπικών παραγόντων ήταν διαφορετικά και η βιομηχανία, μέσω του ΤΑΙΠΕΔ, ξεπουλήθηκε.
Η λέξη ξεπούλημα είναι επιεικής στην περίπτωση της Δωδώνης. Το εξευτελιστικό τίμημα που διαμορφώθηκε μετά από έναν διάτρητο διαγωνισμό, με πλειοδότες, χρεώστες της βιομηχανίας, χρήζει ασφαλώς εισαγγελικής παρέμβασης.
Δεν υπάρχει οικονομοτεχνική μελέτη που να αναφέρει τίμημα λιγότερο των 120 εκ ευρώ, τουλάχιστον ισάξιο του εταιρικού τζίρου, συμπεριλαμβανομένου του ισχυρού brand name του προϊόντος στην παγκόσμια αγορά.
Αλήθεια πόσο έχουν εκτιμηθεί τα οικόπεδα της βιομηχανίας που ενδέχεται να αξιοποιηθούν από τους νέους ιδιοκτήτες;
Η Δωδώνη δεν ήταν μια τυχαία βιομηχανία. Ήταν μια κερδοφόρα επιχείρηση του χώρου της κοινωνικής οικονομίας με εξαγωγικό προσανατολισμό και πανίσχυρο εταιρικό όνομα που έδινε τις καλύτερες τιμές στους παραγωγούς, πολεμώντας καθημερινά με τα καρτέλ του γάλακτος. Έπρεπε λοιπόν να φύγει από τη μέση για να διευκολύνει την κατάσταση. Πράγμα που φάνηκε ένα χρόνο μετά, με τις γνωστές εξελίξεις στο γάλα.
Ένα άλλο θέμα που χρήζει επίσης δικαστικής διερεύνησης είναι η ύπαρξη ή όχι σύμβασης αγοροπωλησίας μεταξύ ΤΑΙΠΕΔ και νέων ιδιοκτητών.
Σε σχετική επερώτηση βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ προς τον υπουργό οικονομικών η απάντηση είναι ότι δεν μπορεί να δοθεί η σύμβαση γιατί υπάρχει «πρωτόκολλο εμπιστευτικότητας» μεταξύ των δύο μερών.
Αν υπάρχει σύμβαση θα πρέπει σε αυτή να αναγράφονται τουλάχιστον οι δυο βασικοί όροι του διαγωνισμού: α) Η προστασίας της ζώνης γάλακτος και β) Οι έγκαιρες πληρωμές των κτηνοτρόφων. Οι όροι αυτοί έχουν καταπατηθεί.
Είναι χρέος της αυριανής κυβέρνησης της αριστεράς να διερευνήσει το ζήτημα αυτό, να αποκαλύψει πλήρως το μεγάλο έγκλημα που διαπράχτηκε στην Ήπειρο και να αποδώσει τις σχετικές ευθύνες!
Το ζητούμενο όμως σήμερα είναι τι γίνεται από δω και πέρα. Η προσέγγιση στον προβληματισμό αυτό θα πρέπει να γίνει με απόλυτο ρεαλισμό, μακριά από μικροπολιτικές λογικές και σκοπιμότητες.
Η μετά ΔΩΔΩΝΗΣ εποχή είναι πλέον γεγονός και δεν μπορούμε να παίζουμε με το μέλλον των κτηνοτρόφων. Εκείνο που προέχει σήμερα κατά τη γνώμη μου είναι η οργάνωση της παραγωγής σε συνεταιριστική βάση.
Οι εισκομιστές γάλακτος της βιομηχανίας μαζί με άλλους κτηνοτρόφους από όλη την Ήπειρο να δημιουργήσουν έναν ισχυρό πρωτοβάθμιο συνεταιρισμό παραγωγών, τόσο για εξασφάλιση οικονομιών κλίματος στην αγορά εφοδίων όσο και για καλύτερη διαπραγματευτική δύναμη στο θέμα των τιμών γάλακτος.
Αυτό θα είναι μια καλή αρχή για μια νέα μεταποιητική προσπάθεια που μπορεί ενδεχόμενα να ακολουθήσει στα πλαίσια μιας νέας παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας και της περιοχής.
Εμείς θα βλέπαμε την κίνηση αυτή μέσα στα πλαίσια των επιχειρήσεων του χώρου της κοινωνικής οικονομίας, όπως συμβαίνει σε πολλές χώρες της ΕΕ.
Επιτρέψτε μου στο σημείο αυτό να τονίσω ότι δεν ευθύνονται οι συνεργατικές ιδέες για την κατάρρευση των συνεταιρισμών στη χώρα μας, αλλά οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν από το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ, με τους αγροτοπατέρες, τους πολιτικούς επιτρόπους και τα πανίσχυρα golden boys που καταλήστεψαν τα πάντα και διέλυσαν την αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή στην Ελλάδα.
Δεν χρειάζεται να πάμε μακριά. Ρίξτε μια ματιά στην Ήπειρο! Που είναι η ΣΒΕΚΗ; Που είναι η Ένωση Πρέβεζας; Που είναι τα σούπερ-μάρκετ της Ένωσης Θεσπρωτίας; Ποια είναι η οικονομική κατάσταση των δυο πτηνοτροφικών συνεταιρισμών Άρτας και Ιωαννίνων; Πόσες δραστηριότητες απέμειναν στην πρώην Ένωση Ιωαννίνων; Που βρίσκεται η ΑΣΗΚ;
Υπάρχουν ασφαλώς και οι φωτεινές εξαιρέσεις που θα πρέπει να γίνουν πρότυπα για τους αυριανούς πρωτοβάθμιους συνεταιρισμούς στη χώρα μας.
Πάνω σ’ αυτό επεξεργαζόμαστε ένα νέο νομικό πλαίσιο για τους συνεταιρισμούς που θα αντικαταστήσει τον Ν.4015/2011, θα προστατεύει τη μικρή παραγωγή και θα καθιερώσει τα απαραίτητα συστήματα ελέγχων. Δεν θα έχουν ευθύνες για λάθη και παραλείψεις μόνο οι αιρετοί αλλά και τα διευθυντικά στελέχη των συνεταιρισμών.
Σε ότι αφορά τη ρύθμιση χρεών συνεταιριστικών οργανώσεων αυτή μπορεί να γίνει μόνο μετά από εξονυχιστικό έλεγχο με ορκωτούς, σε βάθος εικοσαετίας, με παράλληλη απόδοση τυχόν ευθυνών σε μέλη διοικήσεων και σε διευθυντικά στελέχη.
Ξαναγυρνώντας στην Ήπειρο, εκείνο που θα πρέπει να μας απασχολεί σε πολιτικό, τοπικό και οικονομικό επίπεδο είναι η συνέχιση της κτηνοτροφίας στην περιοχή και η παραγωγική της ανασυγκρότηση. Αυτά αν θέλετε είναι τα δυο επίδικα σ’ αυτή την προσπάθεια.
Όταν μιλάμε για κτηνοτροφία στην Ήπειρο θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας κύρια την προβατοτροφία με ντόπιες φυλές (ορεινή φυλή Ηπείρου) και τα γίδια.
Είναι πολύ σημαντικό να διατηρήσουμε τις ράτσες αυτές και να επαναφέρουμε σε φυσιολογική κατάσταση τον παραδοσιακό κύκλο: χωράφι-ζωοτροφή-παραγωγή-μεταποίηση.
Ο κύκλος αυτός δεν υπάρχει πια αν σκεφτείτε ότι έχουν καταστραφεί με τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις όλες οι καλλιέργειες κτηνοτροφικών φυτών (τριφύλλι, μπιζέλι, λούπινο, κουκί, ρεβίθι, κλπ) και αντικατασταθήκανε από μεταλλαγμένη εισαγόμενη σόγια.
Εδώ μπαίνει ένα σοβαρό ζήτημα για την πιστοποίηση των παραδοσιακών προϊόντων της Ηπείρου, ιδίως αυτά των ορεινών περιοχών, σύμφωνα με τα νέα πρότυπα που προωθεί η ΕΕ.
Για να μπορέσει όμως να υπάρξει κτηνοτροφία στην κατεύθυνση αυτή θα πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα τα μεγάλα προβλήματα του κτηνοτροφικού κόσμου που είναι:
- Το υψηλό κόστος συντήρησης του ζωικού κεφαλαίου( πετρέλαιο, ηλεκτρική ενέργεια, εφόδια, ζωοτροφές, ΦΠΑ, κλπ)
- Το πρόβλημα της ρευστότητας
- Η υπέρ-φορολόγηση
- Οι υπέρογκες δανειακές υποχρεώσεις
- Η αποτύπωση και διαχείριση των βοσκήσιμων εκτάσεων για την καταβολή της εξισωτικής αποζημίωσης και της ενιαίας ενίσχυσης
- Η λήψη μέτρων στήριξης καλλιέργειας πρωτεϊνούχων φυτών για ζωοτροφές και σχεδίων γενετικής βελτίωσης ντόπιων φυλών
- Η αναβάθμιση των κτηνιατρικών υπηρεσιών που τα τελευταία χρόνια υπολειτουργούν και το βλέπουμε σήμερα με το θέμα του καταρροϊκού πυρετού
Το μεγαλύτερο όμως ζήτημα έχει να κάνει με τη χρηματοδότηση της παραγωγικής ανασυγκρότησης. Η περιφερειακή ανάπτυξη είναι άμεσα συνδεδεμένη με την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.
Είναι επιβεβλημένη λοιπόν η δημιουργία τράπεζας ειδικού σκοπού για τον αγροτικό κόσμο, όπως και η στήριξη της Συνεταιριστικής Τράπεζας Ηπείρου που παίζει σημαντικό ρόλο στην περιοχή. Η τοπική μας όμως τράπεζα θα πρέπει να ξαναβρεί τα συνεργατικά της χαρακτηριστικά, να γίνει τράπεζα των μικρών και να αποδώσει μέρος των μερισμάτων στην τοπική κοινωνία για αναπτυξιακά έργα.
Θεωρώ τέλος πολύ σημαντικό βήμα την αλλαγή νοοτροπίας σε όλα τα επίπεδα και το νέο αξιακό κοινωνικό πρότυπο που οφείλει η ριζοσπαστική αριστερά να οικοδομήσει μέσα στην κοινωνία.
Ένα αξιακό πρότυπο αλληλεγγύης και ανθρωπιάς που θα αντικαταστήσει το εγώ με το συλλογικό εμείς και θα δώσει ώθηση στη συμμετοχή, τις συνέργειες και τη συλλογική ευθύνη.
Θα πρέπει να μάθουμε να στηρίζουμε τα ελληνικά προϊόντα και την ελληνική παραγωγή. Είναι στόχος εθνικός! Οι εισαγωγές κτηνοτροφικών προϊόντων ξεπερνάνε τα 2 δισ. ευρώ το χρόνο και η χώρας μας είναι πια ελλειμματική στο αγελαδινό γάλα, όπου εισάγεται το 65%. Ο κόμπος έφτασε πια στο χτένι!