Ιωάννινα, 21/9/2017

“Εισήγηση του νομοσχεδίου για τη διακίνηση και εμπορία νωπών και ευαλλοίωτων αγροτικών προϊόντων”

Ο βουλευτής Ιωαννίνων του ΣΥΡΙΖΑ Γιάννης Καραγιάννης, εισηγήθηκε στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με τίτλο “Διακίνηση και εμπορία νωπών και ευαλλοίωτων αγροτικών προϊόντων και άλλες διατάξεις”.

Το νομοσχέδιο ρυθμίζει θέματα που αφορούν τις καθυστερήσεις πληρωμών στις εμπορικές συναλλαγές νωπών και ευαλλοίωτων προϊόντων (προβλέποντας την υποχρέωση των εμπόρων να εξοφλούν τους παραγωγούς εντός 60 ημερών) και αντιμετωπίζει τις “ελληνοποιήσεις”, θεσμοθετώντας την υποχρεωτική επισήμανση καταγωγής – προέλευσης στο κρέας, το γάλα, αλλά και του γάλακτος ως συστατικό στα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Ο κ. Καραγιάννης χαρακτήρισε “ιδιαίτερα σημαντικό” το προτεινόμενο σχέδιο νόμου, καθώς, όπως σημείωσε χαρακτηριστικά “οι διατάξεις του βάζουν τάξη στην αγορά, στηρίζουν τον αγροτικό κόσμο και την πρωτογενή παραγωγή και προστατεύουν τον καταναλωτή.”

Κατά την εισήγησή του, ο κ. Καραγιάννης ανέφερε αναλυτικά τα εξής:

“Με το παρόν σχέδιο νόμου ρυθμίζονται χρόνια ζητήματα που έχουν να κάνουν με τις καθυστερήσεις στις πληρωμές νωπών προϊόντων, τις ελληνοποιήσεις, τον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου εκμετάλλευσης των ιχθυοτρόφων υδάτων της χώρας, τους Αγροτικούς Συνεταιρισμούς, καθώς και άλλα μικρότερης εμβέλειας ζητήματα που θα αναπτυχθούν διεξοδικά στη συνέχεια.

Το 1ο κεφάλαιο του προτεινόμενου νομοσχεδίου ρυθμίζει θέματα που αφορούν καθυστερήσεις πληρωμών στις εμπορικές συναλλαγές για νωπά και ευαλλοίωτα προϊόντα. Η φύση των προϊόντων αυτών και ο μικρός – εμπορικά – κύκλος ζωής τους, δεν αφήνουν περιθώρια μεγάλων καθυστερήσεων στην εξόφληση των σχετικών τιμολογίων. Η  ενδεχόμενη δε, εκ των υστέρων επίκληση από τον παραγωγό, της καταχρηστικότητας των όρων πληρωμής – έτσι κι αλλιώς δύσκολη να αποδειχθεί – δεν είναι ικανή να αποτρέψει το πρόβλημα.

Οι καθυστερήσεις στις πληρωμές νωπών προϊόντων απασχόλησαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία εξέδωσε σχετική οδηγία (2011/7/ΕΕ). Η εν λόγω οδηγία παρότι ενσωματώθηκε στις διατάξεις του νόμου 4152/2013, στην πράξη κατέστη ανενεργή και μη αποτελεσματική, με συνέπεια να συνεχίζεται η δυσλειτουργία στην αγορά και να διογκώνεται το πρόβλημα για τους παραγωγούς. Αυτό επισημαίνεται και σε σχετική επιστολή συμμόρφωσης, που στάλθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 15 Φεβρουαρίου του 2017.

Οι καθυστερήσεις αυτές, έχουν αρνητικές συνέπειες στον παραγωγό, γιατί πλήττουν την ρευστότητα και τις ταμειακές ροές του, περιπλέκουν την οικονομική του διαχείριση και θέτουν εμπόδια στην ανάπτυξη του. Όπως είναι φυσικό το πρόβλημα διογκώνεται για τις μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τις αντίστοιχες αγροτικές εκμεταλλεύσεις.

Από την εικοσιπενταετή εμπειρία μου στην αγορά και τον κλάδο των τροφίμων, δεν μπορεί ένα προϊόν με διάρκεια ζωής μόλις λίγων ημερών να πληρώνεται μετά από 120 μέρες, χωρίς να υπολογίζονται στην παράμετρο αυτή, τα λοιπά συμφωνηθέντα με τις αλυσίδες των σούπερ μάρκετ που έχουν να κάνουν με επιστροφές, εκπτώσεις, προωθητικές ενέργειες, συμμετοχή σε φυλλάδια, πληρωμές ραφιών, κλπ. Δεν είναι δυνατόν ο ανταγωνισμός μεταξύ των αλυσίδων, που εντοπίζεται κυρίως στα νωπά και ευαλλοίωτα προϊόντα, να μεταφέρεται, με αυτές τις ασφυκτικές και άναρχες πιέσεις και πρακτικές, στην παραγωγική βάση. Η υπερβολική διόγκωση του κόστους διανομής ως βασικού συστατικού του μείγματος μάρκετινγκ ενός προϊόντος και οι πιέσεις στην τιμολογιακή του πολιτική, ιδίως μέσα σε συνθήκες κρίσης και προβλήματος ρευστότητας, γίνονται ωρολογιακή βόμβα στα επιχειρησιακά θεμέλια. Αναλογιστείτε τη διάσταση του προβλήματος στις πολύ μικρές επιχειρήσεις, ιδιαίτερα σε αυτές που πουλάνε νωπά και ευαλλοίωτα.

Αρκετές χώρες της ΕΕ, όπως η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία και η Ρουμανία, με την ενσωμάτωση της οδηγίας 2011/7/ΕΕ έχουν προχωρήσει σε σημαντικές μειώσεις χρόνων πληρωμής νωπών προϊόντων και στην επιβολή προστίμων για τη μη εφαρμογή και συμμόρφωση μεταξύ των συμβαλλομένων μερών. Ειδικά η Ρουμανία έχει καθιερώσει το μικρότερο χρόνο πληρωμής σε όλη την ΕΕ, ο οποίος ανέρχεται στις 7 εργάσιμες.

Με τα παραπάνω δυσμενή δεδομένα κρίνεται επιβεβλημένη η θέσπιση ειδικής ρύθμισης σε ότι αφορά την προθεσμία πληρωμής νωπών και ευαλλοίωτων προϊόντων, η οποία ορίζεται από το παρόν Σ/Ν στις 60 μέρες, με ρητό αποκλεισμό της δυνατότητας συμβατικής υπέρβασης του χρόνου πληρωμής και  με ιδιαίτερη πρόβλεψη κυρώσεων. Τα πρόστιμα αρχικά επιβάλλονται επί της αξίας του τιμολογίου και αφορούν ανάλογα και τους δυο συμβαλλόμενους. Στόχος είναι η αποκατάσταση της δίκαιης ισορροπίας μεταξύ παραγωγών και εμπόρων και η εξάλειψη των αδικαιολόγητων καθυστερήσεων στις πληρωμές όλων των νωπών και ευαλλοίωτων προϊόντων της αγροδιατροφικής αλυσίδας.

Στο 2ο κεφάλαιο του παρόντος σχεδίου νόμου, ρυθμίζονται θέματα που αφορούν την υποχρεωτική αναγραφή προέλευσης για το γάλα, τα παραγόμενα γαλακτοκομικά προϊόντα και το κρέας. Θεσμοθετείται η υποχρεωτική επισήμανση προέλευσης για το γάλα, τόσο στις συσκευασίες γάλακτος, όσο και στα γαλακτοκομικά προϊόντα. Το αντίστοιχο θα ισχύσει για το κρέας.

Γίνεται έτσι ένα πρώτο μεγάλο βήμα για την αντιμετώπιση του προβλήματος των ελληνοποιήσεων και ικανοποιείται ένα δίκαιο αίτημα του κτηνοτροφικού κόσμου της χώρας για την καταπολέμησή τους. Ο συνδυασμός της επισήμανσης προέλευσης και ενός ολοκληρωμένου συστήματος ιχνηλασιμότητας (από τον στάβλο έως το πιάτο) σε εθνικό επίπεδο, που θα παρακολουθεί και θα  ελέγχει τα ισοζύγια γάλακτος και κρέατος, θα καταστεί ασπίδα προστασίας για τον έλληνα κτηνοτρόφο και τον καταναλωτή.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο κλάδος της κτηνοτροφίας έχει ιδιαίτερη σημασία για την αγροτική οικονομία, την περιφερειακή ανάπτυξη και την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Απασχολεί περίπου 500 χιλιάδες εργαζόμενους, παράγει εξαιρετικής ποιότητας προϊόντα (πολλά από αυτά ΠΟΠ), στηρίζει την μεταποίηση (500 τυροκομεία), προσφέρει θέσεις εργασίας και δίνει ζωή στις ορεινές και μειονεκτικές περιοχές της πατρίδας μας.

Δυστυχώς σήμερα η χώρα μας είναι ελλειμματική στα περισσότερα κτηνοτροφικά είδη. Εισάγουμε το 65% του αγελαδινού γάλακτος, το 85% του βόειου κρέατος, το 65% του χοιρινού κρέατος και το 25% των πουλερικών. Οι εισαγωγές αυτές ξεπερνούν τα 2,5 δισ. ευρώ  το χρόνο, με ότι αυτό συνεπάγεται στο εμπορικό ισοζύγιο της χώρας. Παράλληλα, οι κατά καιρούς διατροφικές κρίσεις, οι συμφωνίες της ΕΕ με τρίτες χώρες και η σημερινή κρίσιμη περίοδος για την ευρωπαϊκή κτηνοτροφία, δεν επιτρέπουν εφησυχασμό και αδράνεια. Επιβάλλεται η θέσπιση μέτρων και πολιτικών, τόσο για τη βελτίωση του βαθμού αυτάρκειας της χώρας, όσο και για την προστασία της ελληνικής κτηνοτροφίας και των παραγόμενων προϊόντων της, ειδικά της φέτας. Το παρόν σχέδιο νόμου έρχεται να καλύψει σε ικανοποιητικό βαθμό τις παραπάνω ανάγκες.

Ειδικότερα, η υποχρεωτική επισήμανση της προέλευσης γάλακτος περιλαμβάνει τη χώρα αρμέγματος, τη χώρα επεξεργασίας και τη χώρα συσκευασίας. Ανάλογα με τις τρείς αυτές προελεύσεις θα υπάρχει και η σχετική σήμανση. Η αναγραφή των ενδείξεων είναι σύννομη με τις διατάξεις του Κανονισμού (ΕΕ) 1169/2011. Με τον τρόπο αυτό προστατεύεται ο έλληνας καταναλωτής από τις παράνομες ελληνοποιήσεις, στηρίζεται το εισόδημα των κτηνοτρόφων, δημιουργούνται ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα στην παραγωγή επώνυμων προϊόντων υψηλής διατροφικής αξίας και ποιότητας και ενισχύεται το εθνικό brand name των γαλακτοκομικών μας προϊόντων στη διεθνή αγορά.

Η αντίστοιχη ρύθμιση για το κρέας, αφορά τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου συστήματος επισήμανσης και πληροφόρησης του καταναλωτή με κανόνες ιχνηλασιμότητας σε όλα τα στάδια της παραγωγής και διανομής, από τη σφαγή μέχρι τη συσκευασία, για να εξασφαλίζεται ο συσχετισμός μεταξύ του κρέατος και του ζώου από το οποίο προέρχεται. Εδώ και πολλά χρόνια ο ευρωπαίος καταναλωτής μπορούσε με ένα απλό scanner, στο σημείο πώλησης τυποποιημένου κρέατος στα σούπερ μάρκετ, να έχει πλήρη εικόνα του προϊόντος που αγόρασε. Η πληροφορία ξεπερνούσε κατά πολύ το αυτονόητο (δηλαδή την αναγραφή της χώρας καταγωγής ή εκτροφής του ζώου) και περιείχε λεπτομέρειες που θα μπορούσε να χαρακτηριστούν υπερβολικές. Αυτό όμως το σύστημα ιχνηλασιμότητας με ένα απλό barcode, χτίζει καταναλωτική εμπιστοσύνη, στηρίζει τον παραγωγό, βοηθάει τον υγιή ανταγωνισμό και χτυπάει ακαριαία φαινόμενα και πρακτικές αθέμιτου ανταγωνισμού, όπως είναι το πρόβλημα των ελληνοποιήσεων. Ένα πρόβλημα, που έχει καταστεί καρκίνωμα και που πρέπει άμεσα να αφαιρεθεί για τους εξής λόγους:

• Αποσαρθρώνει την εθνική παραγωγική βάση και την αγροτική οικονομία.
• Στηρίζει και ανατροφοδοτεί ένα μεγάλο κύκλωμα πλαστών και εικονικών τιμολογίων, παραοικονομίας και μαύρου χρήματος.
• Δημιουργεί κυκλώματα διαφθοράς στο δημόσιο.
• Παραπλανεί τον Έλληνα καταναλωτή.
• Αφαιρεί έσοδα από το δημόσιο.
• Πιέζει ασφυκτικά τις τιμές γάλακτος, ειδικά του πρόβειου.
• Εμποδίζει την αναπτυξιακή προσπάθεια και υποθηκεύει με το χειρότερο τρόπο το μέλλον των ΠΟΠ προϊόντων μας, ειδικά της φέτας!

Επί τη ευκαιρία, θα εκφράσω για μια ακόμη φορά την αγωνία μου για το εθνικό μας προϊόν, ιδίως μετά τις συμφωνίες της ΕΕ με τρίτες χώρες. Η απόφαση του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων το 2005, πρέπει να γίνει σεβαστή από όλους μας και να αποτελέσει την βάση χάραξης της νέας εθνικής στρατηγικής για τη φέτα. Έχουμε χρέος να προστατέψουμε την εθνική μας κληρονομιά και παράδοση και να αποδείξουμε στη διεθνή κοινότητα ότι δεν υπάρχουν ούτε κεκτημένα δικαιώματα, ούτε κοινές χρήσεις ονομάτων, όπως ορίζουν τα ψιλά γράμματα των συμφωνιών. Η φέτα είναι μια και ελληνική!

Σε ότι αφορά το 3ο κεφάλαιο του Σ/Ν, συγκροτείται από τις παρακάτω ρυθμίσεις:

Με το άρθρο 10 (τροποποίηση διατάξεων του νόμου 420/1970) επιχειρείται ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου εκμετάλλευσης των ιχθυοτρόφων υδάτων της χώρας. Από τη δεκαετία του ’90 έχει διαπιστωθεί σημαντική μείωση τόσο της αλιευτικής παραγωγής των εσωτερικών υδάτων, όσο και των απασχολούμενων στις λιμνοθάλασσες και τις λίμνες, κυρίως λόγω περιβαλλοντικών πιέσεων. Η αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου επιβάλλεται από το γεγονός ότι τα ύδατα αυτά αποτελούν παραγωγικά συστήματα, διεθνώς προστατευμένα, με παραδοσιακές αλιευτικές εκμεταλλεύσεις και εξαγωγή αλιευμάτων υψηλής βιολογικής αξίας και ποιότητας, με  εξαγωγικό προσανατολισμό, όπως είναι το αυγοτάραχο Μεσολογγίου. Οι ρυθμίσεις έχουν επείγοντα χαρακτήρα, διότι σχετίζονται με την δυνατότητα αξιοποίησης των ευκαιριών που παρέχονται από τα επιχειρησιακά προγράμματα που αφορούν την εντατική ιχθυοκαλλιέργεια, τις λιμνοθάλασσες και τα εσωτερικά ύδατα. Οι στόχοι της σχετικής ρύθμισης είναι:

• Η εξυγίανση της λειτουργίας των μισθωτών αλιευτικών συνεταιρισμών.
• Η οχύρωση της βιωσιμότητας των αλιευτικών εκμεταλλεύσεων.
• Η διευκόλυνση της υλοποίησης αναγκαίων παρεμβάσεων στις δημόσιες εγκαταστάσεις υποστήριξης των δημόσιων ιχθυοτροφείων.

Με το άρθρο 11 (τροποποίηση διατάξεων του νόμου 3955/2011) η Διεύθυνση Γεωργικών, Ζωικών, Kτηνιατρικών και Αλιευτικών Ελέγχων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ορίζεται ως η αρμόδια αρχή για τη διαχείριση του Μητρώου Εμπόρων Αγροτικών Προϊόντων, Εφοδίων και Εισροών και απλοποιούνται ορισμένες διατάξεις για την εγγραφή σε αυτό.

Το άρθρο 12 αφορά τροποποιήσεις του νόμου 2637/1998 σχετικά με τον αριθμό μελών του ΔΣ του ΟΠΕΚΕΠΕ και το άρθρο 13 τροποποιεί διατάξεις του νόμου 4384/2016, ώστε η διάθεση του ενεργητικού που μένει σε συνεταιρισμό, να πραγματοποιείται μέσω του ΟΔΙΑΓΕ και επίσης προβλέπει τη δυνατότητα σύστασης Ομοσπονδιών Αγροτικών Συνεταιρισμών, καθώς και μιας αντιπροσωπευτικής Συνομοσπονδίας σε εθνικό επίπεδο. Η εκπροσώπηση των αγροτικών συνεταιρισμών σε περιφερειακό επίπεδο είναι απολύτως συμβατή με την υφιστάμενη συγκυρία και βρίσκει θετική ανταπόκριση από τον συνεταιριστικό χώρο. Η περιφερειακή ανάπτυξη έχει ανάγκη από καινοτόμα και ορθολογικά περιφερειακά  προγράμματα, στα οποία ο χώρος της σύγχρονης κοινωνικής οικονομίας μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο. Όμως οι νέοι συνεταιρισμοί θα πρέπει να λειτουργήσουν με καθαρά ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, μακριά από τις γνωστές παθογένειες του παρελθόντος για να αποκαταστήσουν σταδιακά τη χαμένη τιμή του συνεργατισμού στη χώρας μας.

Το άρθρο 14 ρυθμίζει μια σειρά θεμάτων αρμοδιότητας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, όπως είναι η πληρωμή των αξιολογητών του Προγράμματος Νέων Γεωργών του ΠΑΑ 2007-2013, το σύστημα επιθεώρησης εξοπλισμού εφαρμογής γεωργικών φαρμάκων, η μείωση των μελών του ΔΣ του ΕΛΓΑ, η αλιευτική διαχείριση της λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου-Αιτωλικού, η απρόσκοπτη λειτουργία των πειθαρχικών οργάνων του ΓΕΩΤΕΕ, οι παιδικές κατασκηνώσεις του ΥΠΑΑΤ και θέματα στελέχωσης και λειτουργίας του ΟΔΙΑΓΕ.

Κλείνοντας, επιτρέψτε μου να σημειώσω ότι ο αγροτικός κόσμος και ειδικά οι νέοι αγρότες, στέκονται αρωγοί στη μεγάλη προσπάθεια παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας και περιμένουν από όλο το πολιτικό σύστημα τη στοιχειώδη συνεννόηση και συναίνεση σε αυτό το ζήτημα, το οποίο αποτελεί εθνική υπόθεση.”